MNE W2 Ronde Ivankova Korita - Jezerski vrh

Het mausoleum van Njegos ligt fier boven op de een-na-hoogste piek van het massief van Lovcen. Op de hoogste piek, Stirovnik, staat een antenne. Maar het zicht vanaf Jezerski vrh, zoals de top heet, is mooier en daarom koos Njegos dit als zijn laatste rustplaats. De volledige naam en titel van Njegos luidt Petar II Petrovič Njegoš. Deze man zal uiteindelijk de boeken ingaan als de grootste aller Montenegrijnen. Hij hervormde de Montenegrijnse staat van een theocratie naar een seculier land door de scheiding van kerk en staat. Maar hij vereeuwigde zichzelf vooral als dichter. Njegoš liet zijn land een belangrijk document na; het epische werk Gorski Vijenac (de Bergenkrans). Hierin beschrijft hij de heroïsche daden van de Montenegrijnen in de eeuwen van Ottomaanse onderdrukking. Dit werk gaat vooral om de Montenegrijnse identiteit. Hij beschrijft de Montenegrijnen overduidelijk als Serviërs, maar wel Serviërs van een bijzondere soort. Het broederschap van alle Slavische stammen staat voor hem, ondanks soms eeuwenoude onderlinge conflicten, onomstotelijk vast. Ook de stammen die de machthebbers van Cetinje niet erkennen beschouwt hij als broeders. Zijn regionale politiek is er op gericht om een land te creëren waarin alle Servische broeders kunnen samenleven. In de volgende passage uit Gorski Vijenac komt dat mooi naar voren:

“Honderden keren heb ik zitten staren naar de drijvende wolken

die als spookschepen vanuit de zee omhoog zeilden

en voor anker gingen tegen onze zwarte bergen.

dan weer hier, dan weer daar, zag ik ze openbreken

met felle bliksems en onder luid gerommel

als een plotselinge opwelling van artillerie.

Honderden keren heb ik vanaf deze hoogte bezien

rustig gezeten onder een weldadige zon

terwijl onder mij donder en bliksem tekeer gingen.

Ik zag en hoorde hoe de luchten verduisterden

en onheilspellende hagel neerviel op ons arme Servische land

om moeder aarde te beroven van haar vruchtbaarheid”

Hierin beschrijft hij hoe boven Montenegro de wolken soms openbreken, maar vanuit de hoogte (vanuit Montenegro) ziet hij de rest van het Servische land gehuld in duisternis en van zijn vruchtbaarheid beroofd. Dat duidt op de Ottomaanse overheersing in de rest van de Balkan. Later koppelt hij aan deze woorden de wens om begraven te worden op Lovćen, zodat hij nog kan zien van uit de hoogte der hoogten hoe het licht zal schijnen niet alleen over Montenegro maar over het hele Servische land. Na zijn dood (1851) wordt er een kapel voor hem gebouwd op Jezerski vrh, zoals hij wenste. In 1851 overlijdt Njegoš aan tuberculose. Er wordt geheel volgens zijn wens een bescheiden kapel voor hem gebouwd op de berg Jezerski vrh, zoals zijn wens was. Ten tijden van de socialisten werd de kapel vervangen door een monument in die stijl. De huidige marmeren tempel en het 4 meter hoge bronzen beeld van Njegoš contrasteren nogal met zijn oorspronkelijke wens. Of zijn beenderen nog in de tombe liggen is ook maar de vraag. Toen de Habsburgers eind 19^e eeuw in hun eerste en enige poging naar Cetinje trokken om dat te bezetten, gingen zij over Lovćen en plunderden zij de kapel. De beenderen van Njegoš werden zogezegd door de honden verorberd. Toen het leger in Cetinje arriveerde waren er alleen nog wat afgekloven botten over.

Tijdens de wandeling door het oude Montenegro komt u regelmatig een dorsvloer tegen, de gumna. De gumno is een traditionele dorsvloer die u in het hele oude Montenegro nog volop kunt terugvinden. Soms zijn ze vervallen, maar vaak zijn ze nog in perfecte staat. De dorsvloeren vervullen van oudsher een belangrijke sociale functie. Dit was de plek waar de mannen van het dorp aan het einde van de dag verzamelden om de dorpse politiek te bespreken. Op de belangrijkste dorsvloer van het land, die tegenover het klooster van Cetinje, vonden de eerste stammenvergaderingen plaats onder leiding van de Vladika’s. De dorsvloer is de voorloper van het parlement. Maar naast een politieke functie had de dorsvloer vooral een sociale functie. Dorpse huwelijk en feestdagen van de familieheiligen worden van oudsher ook de dorsvloer gevierd. Het is niet voor niest dat de nationale dans van het land, de kolo, een rondedans is. De dans moest natuurlijk in de dorsvloer passen. Dorsvloeren werden altijd op zonnige plekken gebouwd. Dat had een groot voordeel, namelijk dat als de zon onder ging en de avond viel, de stenen nog lang hun warme gloed bleven uitstralen. Tot laat in de avond was het er goed toeven. Het dorsen van graan, de oorspronkelijke functie, komt eigenlijk pas op de allerlaatste plaats.